Skutki naruszenia ograniczeń w rozporządzaniu udziałami w spółce z o.o.
Tworząc spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jednym z kluczowych aspektów jest ograniczenie dostępu do niej osobom, których pozostali wspólnicy nie zgodziliby się do niej przyjąć. W konsekwencji, tworzone są zapisy regulujące obrót udziałami.
O rodzajach ograniczeń i potrzebie ich tworzenia pisałem już wcześniej. Dla osób chcących przypomnieć sobie tamte informacje zapraszam tutaj.
CO SIĘ JEDNAK STANIE, GDY PRZEWIDZIANA W SPÓŁCE PROCEDURA ZOSTANIE NARUSZONA?
Polska ustawa przewiduje generalnie trzy rodzaje skutków naruszeń przy wykonywaniu obrotu udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością:
- Bezskuteczność zawieszona,
- Bezskuteczność względna,
- Nieważność rozporządzenia.
Najrzadziej spotykanym skutkiem jest drugi wariant, gdyż występuje on tylko przy bardzo skomplikowanych ograniczeniach zbycia udziałów. Często występuje też spór, czy naruszenie zasad obrotu udziałami w takiej sytuacji powoduje faktycznie bezskuteczność względną (tj. naruszenie praw określonych osób — zwykle pozostałych wspólników) czy bezskuteczność zawieszoną lub nieważność.
Najczęściej zastrzeganym ograniczeniem w rozporządzeniu udziałami jest konieczność uzyskania zgody od organu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością-zarządu lub zgromadzenia wspólników (najrzadziej w praktyce zgody udziela rada nadzorcza). Brak uzyskania zgody na zbycie udziałów powoduje bezskuteczność zawieszoną umowy. Co to w praktyce oznacza? Do dnia podjęcia decyzji przez odpowiedni organ w spółce, wspólnikiem w spółce jest nadal zbywca. Natomiast z chwilą wyrażenia zgody przez spółkę zbycie udziałów się „dopełnia” i wspólnikiem staje się nabywca.
Zdarza się jednak, że brak decyzji trwa przez lata. Zazwyczaj z uwagi na brak świadomości w dokonywaniu obrotu udziałami co do toku prawidłowej procedury ich zbywania. W konsekwencji może dojść do sytuacji, gdy po czasie zamiast zgody uprawniony organ spółki odmówi wyrażenia zgody, a w konsekwencji umowa zbycia udziałów stanie się nieważna i nie będzie podlegała rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Może również zdarzyć się tak, że pomimo braku zgody Sąd zarejestruje zmiany, które będą przedwczesne lub nieprawidłowe. Nierzadko brak zgód może zostać ujawniony po latach i jeżeli spółka, zamiast wyrazić zgodę na zbycie udziałów, odmówi udzielenia tej zgody cały obrót udziałami może okazać się nieważny.
Z tego względu przed nabyciem udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością warto dokonać szczegółowej sytuacji prawnej związanej z obrotem udziałami.
Natomiast przed przystępowaniem do zbywania udziałów, należy przeczytać zasady takiej czynności prawnej, której wymogi określa umowa spółki.
Adwokat
Piotr Janczarek
