Zadośćuczynienie za zerwane więzi dla najbliższych członków rodziny poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym.
Oczywistym jest, że członkom rodziny poszkodowanego, który zmarł w wyniku wypadku komunikacyjnego przysługują roszczenia przewidziane wprost w kodeksie cywilnym:
- Zwrot kosztów leczenia i pogrzebu osoby bliskiej, która zmarła na skutek wypadku
- Renta alimentacyjna – w przypadku, gdy osoba bliska, która zmarła była zobowiązana do alimentacji
- Odszkodowanie dla najbliższych członków rodziny zmarłego, jeżeli wskutek śmierci poszkodowanego nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej
- Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę dla rodziny zmarłego
Zadośćuczynienie za utratę więzi rodzinnych
Co jednak w sytuacji, gdy osoba poszkodowana żyje, jednak jej stan zdrowia powoduje, że więzi rodzinne w zasadzie nie istnieją? – np. w przypadku osób długotrwale przebywających w śpiączce.
Do niedawna w orzecznictwie zauważyć było można rozbieżności w kwestii tego, czy w sytuacji utraty więzi z osobą najbliższą, która wskutek wypadku komunikacyjnego doznała trwałego i ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, członkom rodziny należy się zadośćuczynienie, czy też nie.
Nie było przepisu, który regulowałby tę kwestię w sposób jednoznaczny. Niekiedy sądy zasądzały takie zadośćuczynienie na podstawie art. 448 k.c. (zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych), niekiedy także w oparciu o art. 446§4 k.c. Tu jednak pojawiały się wątpliwości, bowiem więzi rodzinne nie są „klasycznym” dobrem osobistym, z kolei w art. 446 § 4 k.c. przewidziano zadośćuczynienie dla najbliższych wyłącznie w przypadku śmierci poszkodowanego. Brakowało więc jednoznacznych wytycznych dla sądów, czy zadośćuczynienie za zerwane więzi rodzinne należy się bliskim poszkodowanego, czy też nie.
Rozbieżnie do tego zagadnienia podchodził nawet sam Sąd Najwyższy – przeciwstawne stanowiska wyrażono chociażby:
- w uchwałach 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2018 r., III CZP 69/17, III CZP 36/17, III CZP 60/17 zapadłych w Izbie Cywilnej, która uważa, że zadośćuczynienie się należy
- w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2019 r., I NSNZP 2/19 zapadłej w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (gdzie Sąd Najwyższy uznał, że więź rodzinna nie jest dobrem osobistym, zadośćuczynienie się nie należy).
Kompensacja dla najbliższych członków poszkodowanego
19 września 2021 roku wszedł jednak w życie nowy przepis w kodeksie cywilnym – art. 4462 k.c., którego celem jest uregulowanie tej sytuacji. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu: w razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Zadośćuczynienie to ma zrekompensować krzywdę, której najbliżsi członkowie rodziny doznali w wyniku niemożności nawiązania lub kontynuowania więzi łączącej ich z poszkodowanym (np. jeżeli poszkodowany przebywa w śpiączce, bądź znajduje się w stanie wegetatywnym), jeżeli spowodowana jest ona ciężkim i trwałym uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia poszkodowanego bezpośrednio.
Ciężkie i trwałe uszkodzenie ciała powoduje w tej sytuacji niemożność nawiązywania lub kontynuowania więzi rodzinnej.
Co istotne – przepisowi temu nadano moc retrospektywną, co oznacza, że znajdzie on również zastosowanie w sprawach, w których zdarzenie powodujące szkodę (np. wypadek drogowy) miało miejsce przed jego wejściem w życie (pod warunkiem, że nie jest przedawnione).
Warto również wskazać, że zadośćuczynienie nie dotyczy wyłącznie osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych, lecz także w wyniku innych zdarzeń, np. błędów medycznych.
Jeżeli znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji i potrzebują Państwo pomocy prawnej w tym zakresie, zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub poprzez e-mail:
tel. 734 441 620
Zapraszamy również na spotkanie do jednego z naszych biur:
- w Bydgoszczy przy ul. Ignacego Paderewskiego 12/2,
- w Warszawie przy ul. Długiej 16.
Adwokaci z kancelarii Staśkiewicz i Janczarek reprezentują osoby poszkodowane. Specjalizujemy się w prawie medycznym i odszkodowawczym.
