Czy możliwy jest rozwód, gdy druga strona się na niego nie zgadza?
Rozwód może zostać orzeczony, gdy między małżonkami doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego.
Pożycie małżeńskie dotyczy trzech podstawowych więzi istniejących między małżonkami: fizycznej, duchowej (emocjonalnej) i gospodarczej.
Rozkład pożycia małżeńskiego bez orzekania o winie. Co w przypadku różnicy zdań między małżonkami?
Rozkład pożycia małżonków jest zupełny, gdy wszystkie więzi łączące małżonków (fizyczna, emocjonalna i gospodarcza) uległy zerwaniu. Rozkład pożycia jest trwały, gdy doświadczenie życiowe pozwala przyjąć, że powrót małżonków do pożycia już nie nastąpi.
Co do zasady obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę o rozwód jest zbadanie czy i która ze stron ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego.
Od powyższej sytuacji istnieje jednak wyjątek – zgodnie z treścią art. 57 § 2 k.r.o. na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Co jednak w sytuacji, gdy jedno z małżonków wniesie pozew o rozwód bez orzekania o winie (chcąc szybko i łagodnie zakończyć małżeństwo), gdyż twierdzi, że wszystkie więzi między małżonkami zostały zerwane w sposób trwały, a drugi małżonek nie wyraża zgody na rozwód, bo twierdzi, że małżeństwo przechodzi jedynie „chwilowy kryzys”?
Czy w takiej sytuacji orzeczenie rozwodu będzie niedopuszczalne?
Istnieją różne możliwości:
Sąd może oddalić powództwo o rozwód, jeśli ustali, że więzi małżeńskie nie zostały zerwane i istnieją realne szanse na dalsze trwanie małżeństwa.
Sąd może również zawiesić postępowanie, jeśli nabierze przekonania, że istnieją widoku na utrzymanie pożycia małżeńskiego. Zawieszenie postępowania może jednak nastąpić tylko raz w toku postępowania.
Co jednak istotne – brak zgody drugiego małżonka na rozwód sprawia, iż nie ma przewidzianego w art. 57 § 2 k.r.o. „zgodnego żądania małżonków” co do zaniechania przez sąd orzekania o winie.
W tej sytuacji niedopuszczalne więc będzie orzeczenie przez sąd rozwodu bez orzekania o winie. Przepis bowiem wprost wskazuje, że odstąpić od orzekania o winie sąd może jedynie wówczas, gdy oboje małżonkowie zgodnie o to wnoszą.
Jeśli takiego wniosku brak, obowiązkiem sądu jest ustalenie, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego.
Zmiana powództwa i zaniechanie orzekania o winie w sprawie rozwodowej
Najczęściej w takiej sytuacji strona, która żądała orzeczenia rozwodu zmienia powództwo w ten sposób, że domaga się orzeczenia rozwodu z winy drugiego małżonka, ewentualnie z winy obu stron.
Co jednak ważne – nawet początkowa odmowa rozwodu ze strony drugiego małżonka nie musi skończyć się orzeczeniem o winie. Zgodny wniosek małżonków w przedmiocie zaniechania orzekania o winie może bowiem zostać złożony w każdym czasie aż do zamknięcia rozprawy.
Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 21 grudnia 2016 r., I ACa 641/16: „O tym, czy wniosek stron jest „zgodny” nie przesądza jego forma ani równoczesność złożenia (np. w jednym piśmie, zgodnie na tej samej rozprawie). Zgoda wywołująca skutki materialnoprawne, jak i procesowe może być też udzielona następczo (zob. art. 63 § 1 k.c., art. 178 k.p.c.), w toku całego procesu (art. 57 § 2 k.r.o.)”
Przeczytaj również: Czy możliwy jest rozwód z małżonkiem, którego miejsce pobytu nie jest znane?
Wracając do pytania postanowionego w tytule – należy na nie odpowiedzieć twierdząco. Możliwy jest rozwód w sytuacji, gdy druga strona się na niego nie zgadza. Istotne jest jednak udowodnienie, że doszło do zupełnego i trwałego zerwania wszystkich więzi małżeńskich, a niekiedy także konieczne będzie udowodnienie, iż druga strona, która na rozwód się nie zgadza jest temu winna.
Natalia Mielczarek
Radca prawny
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach rozwodowych, czy też w sprawach pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami o podział majątku skontaktuj się z nami. Chętnie udzielimy odpowiedzi na twoje pytania: kancelaria@sj-legal.pl
Zapraszamy również na spotkanie do jednego z naszych biur:
